نهال بادام
معرفی انواع نهال بادام؛ آموزش کامل کاشت و تکثیر نهال بادام؛ صفر تا صد درخت بادام در نهالستان آذربایجان
بادام نوعی میوه است، که درخت آن بومی ایران و کشورهای اطراف و آسیای مرکزی است. اما در مناطق بسیاری کشت میشود. در اصل بادام جزو مغزهای حقیقی به حساب نمی‌آید، بلکه از انواع شفت هاست که دارای یک پوسته بیرونی و یک پوشش درونی سخت است که دانه (مغز) در درون آن قرار می‌گیرد. ارتفاع درخت نهال بادام ۴ تا ۱۰ متر است و قطر آن نیز می‌تواند به بیش از ۳۰ سانتیمتر برسد. نوع خودروی آن را که هسته‌های کوچک دارد اَرْژَن می‌نامند.
بزرگترین کشورهای تولیدکننده بادام در دنیا ایالات متحده آمریکا و اسپانیا هستند. ایران با تولید ۶٪ در رتبه پنجم تولیدکنندگان این میوه قرار دارد. ۴۹٪ دانه بادام را روغن تشکیل می‌دهد که ۶۲٪ آن اولئیک اسید غیر اشباع، ۲۴٪ لینولئیک اسید غیراشباع، و ۶٪ آن پالمیتیک اسید اشباع است. مقدار انرژی موجود در هر ۱۰۰ گرم مغز بادام، ۵۷۶ کیلوکالری است. بزرگترین بادامستان‌های دیم در ایران، در کوهسرخ و سرولایت خراسان رضوی قرار دارد.
شکوفه بادام
منطقه تولید عمده بادام، کالیفرنیا در آمریکا است، بین فوریه و مارس، شکوفه‌هایی که شباهت زیادی به شکوفه گیلاس دارند، شکوفا میشوند. نوع آب و هوا در این زمان، میزان تولید بادام در آن سال را به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد. از وضعیت گل اطلاعات بسیار مهمی در مورد برداشت محصول در آن سال به دست می‌آید. بنابراین، هر مرحله از وضعیت گل نام بخصوصی دارد:
- تراشه سبز، به جوانه‌های سبز بادام گفته میشود. این مرحله قبل از به‌وجود آمدن جوانه صورتی است.
- جوانه صورتی، جوانه به رنگ صورتی دیده میشود.
- پاپ کورن، جوانه مانند پاپ کورن متورم شده ولی هنوز باز نشده‌است.
- شکوفه، شکوفایی کامل.
- پتال فول، ریزش گلبرگ.
- ژاکت، گلبرگ‌ها ریخته‌است و تنها کاسه گل باقی‌مانده‌است.
- خارج از ژاکت، کاسه گل جای خود را به میوه داده‌است.
تولید نهال بادام
در سال ۲۰۱۷ تولید جهانی بادام برابر ۲٫۲ میلیون تن بوده‌است که ۴۶٪ از این مقدار متعلق به امریکاست. سایر کشورهای اصلی تولیدکننده شامل اسپانیا، ایران و مراکش مجموعاً ۲۲٪ از تولید جهانی این محصول را به خود اختصاص داده‌اند.
بادام برای رشد و تولید میوه به آفتاب کامل، آب و هوای گرم و مقدار زیادی آب نیاز دارد. از آنجا که بادام در معرض هوای سرد بسیارآسیب پذیر است، مکان‌هایی مانند کالیفرنیا برای پرورش بادام ایده‌آل هستند. طی چند سال گذشته، تولید بادام در سراسر جهان افزایش یافته‌است، و از ۱٫۰۳ میلیون تن در سال ۲۰۱۴/۲۰۱۵ به ۱٫۳۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۸/۲۰۱۹ رسیده‌است
بادام کوهی، نام درختچه سبز رنگی است با برگهای باریک و کوچک که در اقلیم نیمه خشک ایران می‌روید. بادام کوهی از خانواده گل سرخیان میباشد. ارتفاع متوسط گیاه بین ۲٫۵ تا ۳ متر و قطر تاج پوشش آن نیز به ۲ تا ۲٫۵ متر بالغ می‌گردد. گل‌های سفیدرنگ بادام معمولاً قبل از ظهور برگ‌ها در اوایل فروردین‌ماه ظاهر میشوند. دانه این گیاه که پس از فراوری (شیرین کردن) مصرف خوراکی دارد معمولاً از اوایل خرداد تا اواخر این ماه برداشت میشود.
زیستگاه بادام کوهی
بادام کوهی در خاکهای عمیق تا نیمه‌عمیق، سنگ‌ریزه‌دار و بر روی تشکیلات آهکی – سیلیسی در شیب‌های ملایم کوهستان‌ها می‌روید. بومی ایران و منطقه خاورمیانه، گستردگی در مناطق جنوبی، مرکزی و شمال شرق ایران، در کوه‌های آهکی- سنگلاخی است. دامنه‌های ارتفاعی رویش‌گاه بادام کوهی بین ۲۰۰تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا، در خطوط هم باران ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی‌متر قرار گرفته‌اند.
موقعیت جغرافیایی
نهال بادام، در مناطق کوهستانی در استان‌های خراسان (کوهسرخ) فارس، کرمان خوزستان، سیستان و بلوچستان، یزد، اراک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و در انواع مختلف خاک رشد میکند.
سایر موارد
- ارجنک – یا بادام زاگرسی و بادام اراکی، گونه‌ای بادام که پراکنش آن منحصر به زاگرس جنوبی در ایران است.
- ارژن – یا بادام کوهی، گونه‌ای از بادام که به‌طور گسترده در ایران و ترکمنستان می‌روید.
- تنگرس – یا بادام خاردار یا تِنْگِس، گونه‌ای بادام که تنها در زاگرس جنوبی در ایران می‌روید.
- بادام گنوئی – یا ارچن، گونه‌ای از بادام که منحصر به استان‌های جنوبی و جنوب‌شرقی ایران است.
- بادام شرقی – گونه‌ای از بادام وحشی که بومی غرب ایران و شمال عراق است.
بادام تلخ
بادام تلخ نیز مانند دانه‌های هلو، زردآلو، آلو، سیب، به و گیلاس از آمیگدالین تشکیل یافته‌است که می‌تواند در بدن تبدیل به سیانید شود. در تمام دنیا دو نوع بادام وجود دارد: بادام شیرین و بادام تلخ. بادام تلخ باید به منظور از بین رفتن مواد شیمیایی سمی موجود در آن حرارت داده شود یا پاستوریزه شود. بادام سرشار از پروتئین، ویتامین E، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و آهن است که برای بدن مفید میباشد؛ اما مصرف بادام تلخ به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
ارزش غذایی بادام
مغز بادام تلخ به مقدار کم حاوی سیانور دو پتاس و اسید سیاندریک و ویتامین D است که اگر فردی به مقدار زیاد آن را مصرف کند، مسموم میشود. مصرف پنج تا ده عدد مغز بادام تلخ در کودکان می‌تواند مسمومیت شدید به همراه داشته باشد، در بزرگسالان این تعداد به ۵۰ عدد میرسد.
بادام به عنوان منبع خوبی برای دریافت پروتئین در بین غذاهای سالم توسط وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا توصیه شده‌است. در سال ۲۰۱۶ یک بررسی بالینی نشان داد که مصرف منظم بادام باعث میشود سطح کلسترول LDL خون و همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی کاهش یابد.
خواص بادام
بادام یکی از آجیل‌هایی است که بخاطر خواص بی‌نظیرش بسیار شناخته‌شده‌است. خواصی که از کنترل وزن و بهبود عملکرد مغز گرفته تا سلامت پوست و مو و سیستم گوارش را شامل میشود. در اینجا به برخی از خواص شناخته شده بادام بطور خلاصه اشاره می‌کنیم.
جلوگیری از آلزایمر و بهبود عملکرد مغز
بادام به دلیل داشتن مواد مغذی ریبوفلاوین و ال کارنیتبن نقش مؤثری در بهبود عملکرد مغز دارد. بادام باعث رشد و افزایش سلول‌های مغز میشود و زمینه‌ساز افزایش هوش میشود. همین‌طور از آلزایمر جلوگیری میکند.
عناصر ریبوفلاوین و ال کارنیتبن بر سلامت فعالیت عصبی و جلوگیری از زوال عقل تأثیرگذار هستند. ازآنجایی‌که بادام می‌تواند خطر ابتلا به التهاب عروق را که از عوامل ابتلا به زوال عقل و بیماری آلزایمر است تا حد زیادی کاهش دهد، مصرف منظم آن به بزرگسالان و به‌ویژه سالمندان توصیه میشود.
مراقبت از پوست و مو
بادام منبع غنی ویتامین E و دیگر آنتی‌اکسیدان‌هایی است که پوست را تغذیه کرده و علائم پیری را کاهش می‌دهند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بادام حاوی مقادبر بالای آنتی‌اکسیدان‌های کاتچین، اپی‌کاتچین و فلاونول است. این آنتی‌اکسیدان‌ها با سرطان و آسیب‌های پوستی ناشی از رژیم غذایی نامناسب، آلودگی و اشعه مضر خورشید مبارزه می‌کنند. چربی‌های خوب موجود در این آجیل علاوه بر بهبود گردش خون، به آب‌رسانی به پوست و توانایی بهبود زخم‌ها کمک می کنند.
کاهش وزن
می‌توان هر دانه بادام را به‌عنوان یک قرص طبیعی کاهش وزن در نظر گرفت. بررسی صورت گرفته روی افراد بالغ چاق و دارای اضافه‌وزن نشان داد که ترکیب یک رژیم غذایی با کالری محدود همراه باکمی بیش از یک‌چهارم فنجان آجیل در طول دو هفته می‌تواند وزن را به‌طور مؤثرتری نسبت به برخی خوراکی‌ها که ادعا میشود کاهنده وزن هستند کاهش دهد. در این پژوهش مشخص شد که پس از ۲۴ هفته، آن دسته از کسانی که آجیل مصرف می‌کردند، چیزی حدود ۶۲ درصد بیشتر از سایرین کاهش وزن را تجربه کرده بودند! برای نتایج بهتر پیش از رفتن به باشگاه ورزشی یک وعده بادام مصرف کنید. بر اساس مطالب ارائه‌شده در مجله بین‌المللی تغذیه ورزشی، بادام آجیلی سرشار از آمینواسید اسید ال-آرژنین میباشد که می‌تواند چربی و کربوهیدرات بیشتری را در طول تمرین بسوزاند.
آجیل‌ها دارای چربی بالایی هستند که این می‌تواند اثر سویی بر از دست دادن وزن داشته باشد؛ اما مصرف مقادیر متوسطی از چربی‌های غیراشباع، می‌تواند با جلوگیری از خوردن هله‌هوله‌های دیگر منجر به احساس سیری شود. یک پژوهش به تازگی نشان داده که آن دسته از شرکت‌کنندگان که حدود ۷ گرم چربی غیراشباع به همراه غذای روزانه خود مصرف می‌کنند با ۴۰ درصد کاهش در تمایل به غذا خوردن تا ساعت‌ها بعد روبرو خواهند شد.
خواص بادام و کمک به جلوگیری از بیماری‌های قلبی
دو ترکیب شیمیایی طلایی بادام اسیدهای چرب غیراشباع تک حلقه‌ای و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به سلامت قلب کمک کرده و از بیماری‌های قلبی و عروقی جلوگیری می‌کنند. این آجیل به‌طور ویژه‌ای فلاونوئیدهای آنتی‌اکسیدانی را که برای سلامت قلب بسیار مفید هستند در خود دارد. ترکیبات گیاهی موجود در پوست این آجیل همراه با ویتامین E موجود در آن سبب بهبود سلامت شرایین و کاهش التهاب میشود.
بادام حاوی مواد مغذی کلیدی برای سلامت قلب شامل آرژنین، منیزیم، مس، منگنز، کلسیم و پتاسیم است. مطالعات نشان می‌دهد که بادام دارای اثر کاهنده کلسترول بد (LDL)، به‌ویژه برای افراد مبتلا به کلسترول خون و دیابت، است.
این آجیل به جلوگیری از آسیب به جداره‌های شرایین بدن کمک کرده و از آنها در برابر پلاک‌های خطرناک محافظت میکند. یکی دیگر از مزایای مصرف این آجیل محافظت از کلسترول خوب و سطوح مناسب فشارخون است. علاوه بر این بادام توانایی جلوگیری از اضافه‌وزن و چاقی را دارد. این سه فاکتور مرتبط با حملات قلبی و مغذی هستند.
دیگر خواص بادام شامل کمک به کاهش وزن و جلوگیری از چاقی مفرط، افزایش سلامت دستگاه گوارش، مبارزه با سرطان و التهاب بدن و حفظ سلامت دندان و استخوان است.
شرایط لازم برای کاشت نهال بادام
بادام درختی خزان دار مثل درختان هسته دار با ارتفاع 6 تا 10 متر می باشد. با توجه به اینکه نهال بادام دارای خود ناسازگاری است بنابراین باید از درخت گرده دهنده در باغ به نسبت 2 به 1 یا 1 به 1 استفاده گردد. اگر درخت گرده زا از نوع مغز تلخ باشد میوه های حاصله روی درخت مغز شیرین ، تلخ خواهد بود. و بنابراین گزینش درخت گرده زا بسیار مهم است. بدلیل ریز بودن میوه بادام دیم نیاز به تنک شدن ندارد و سنگین بودن بار در یک سال زیانی به گیاه و میزان محصول آن در سال بعد نمی زند.
هرس بادام به روش فرم جامی که تاج آن باز است و ارتفاع تنه را 80 سانتیمتر در نظر میگیرند می باشد. این عمل باعث افزایش باردهی درخت می شود . بهتر است شاخه هایی که جوانه یکساله روی آن قرار دارد با نگهداری جوانه ها بقیه شاخه ها را هرس کرد. شکوفه های بادام در اول بهار زودتر از سایر درختان باز می شود.گرده گلها چسبناک بوده و تنها توسط زنبور عسل و سایر حشرات انتقال می یابد.
درخت بادام برای رساندن میوه خود نیاز به 6 تا 8 ماه فصل رشد دارد. در تابستان خواهان هوای گرم و خشک می باشد. و به حداکثر دما 45+ درجه سانتیگراد و حداقل دما 25- درجه سانتیگراد. و متوسط بارندگی بالا تر از 200 میلی متر با پراکنش مناسب ، رطوبت نسبی 30 تا 40 درصد نیاز دارد.
نیازمندی های محیطی نهنال بادام
آب و هوا :
براي موفقيت در كشت و پرورش بادام شرايط محيطي مطلوب ضروري است. دما مهم‌ترين فاكتور اقليمي براي پرورش بادام است. بادام براي جوانه‌زني يكنواخت در بهار به سرماي زمستانه متوسطي نياز دارد. (500-100 ساعت دماي كمتر از 7 درجه سانتي‌گراد) و نيز مقاومت آن به سرماي زمستان در حد متوسطي است.
(كمتر از ميوه هلو) گل‌هاي بادام در بهار از ساير ميوه‌ها به غير از فندق زودتر باز مي‌شوند و بنابراين نسبت به سرماي ديررس بهاره بسيار حساس هستند.
بادام براي رساندن ميوه خود نياز به 8-6 ماه فصل رشد دارد و در تابستان خواهان هواي گرم و خشك مي‌باشد.
خاك:
مناسب‌ترين خاك براي نهال بادام خاك‌هاي لومي مي‌باشند اما با توجه به اين‌كه درختان بادام اغلب در خاك‌هاي غير حاصلخيز كاشته مي‌شوند. بنابراين قبل از كاشت براي تعيين ميزان كمبود مواد غذايي بايد تجزيه خاك صورت گيرد. تجزيه برگي نيز براي تشخيص مقدار و نوع عناصر غذايي خاک مفید است.
کاشت درخت بادام :
نهال های بذری یا نهال های پیوند شده یکساله یا چند ساله بادام که دارای چوب رسیده و ریشه های سالم هستند. در پائیز و زمستان کاشته می شوند برای این منظور خاکهایی که با کود آلی آماده شده اند مناسبتر هستند. بهترین زمان کاشت بین اوایل آبان تا اوایل دی است. فاصله کاشت درختها بسته به نوع رقم ، پایه، حاصلخیزی خاک و سیستم آبیاری متفاوت است. بنظر می رسد فاصله کاشت 5×5 متر بهترین فاصله برای ارقام پیوند شده بر روی پایه هلوی بذری یا پایه هلو بادام باشد.
مقدمات قبل از کاشت. قبل از کاشت درختان بادام باید بادشکن موثری ایجاد شود. برای این کار می توان از ردیفهای درخت و یا کمر بند حفاظتی مصنوعی استفاده کرد. بادشکن مصنوعی هزینه زیادی دارند ولی از همان موقع احداث قابل استفاده است. در حالیکه کاشت درخت به عنوان بادشکن از سال سوم که درختها بزرگ می شوند موثر خواهد بود. از بین بادشکنهایی که برای بادام استفاده می شوند درختان سرو بهتر از بقیه هستند. تقویت خاک : قبل از کاشت درخت بادام 200 کیلو ازت و 200 کیلو گرم فسفر در هر هکتار به زمین داده می شود.
آبیاری نهال بادام:
آبیاری نهال بادام از مهمترین عملیات مرحله داشت درختان بادام است و موجب بهبود رشد و افزایش عملکرد می شود. زیرا مقدار بارندگی در فصل تابستان در مناطق کشت بادام کافی نیست کیفیت آبیاری نیز اهمیت زیادی دارد. آبی که حاوی مقدار زیادی نمک است بخصوص در خاکهای رسی کم عمق نباید برای آبیاری استفاده شود. درختان بادام نباید با روش آبیاری بارانی آبیاری شوند زیرا برگهای بادام نسبت به نمک خیلی حساس است. روشهای معمول آبیاری در درختان بادام، آبیاری سطحی و آبیاری قطره ای هستند از آبیاری قطره ای معمولاً در زمینهای ناهموار استفاده می شود.
هرس درخت بادام:
در باغ‌هاي قديمي هرس نهال بادام از طريق قطع شاخه‌هاي خشك و پاجوش‌ها انجام مي‌گيرد. در باغ‌هاي جديد كه براساس اصول باغباني‌كاشته شده‌اند دو نوع هرس انجام مي‌شود:
هرس شكل:
هرس شكل نهال بادام معمولاً جامي است در رقم‌هايي كه شاخه‌هاي آن تمايل به رشد افقي دارند. درخت را پا‌بلند مي‌گيرند و آنرا از 120 سانتي‌متري قطع مي‌كنند ولي در رقم‌هايي كه شاخه‌ها رشد عمودي دارند. مانند رقم «محب‌علي» طول تنه را 60 تا 100 سانتي‌متري مي‌گيرند. در سال دوم بالا‌ترين جوانه روييده از پايين محل قطع را به عنوان جايگزين تنه اصلي انتخاب كرده و آن را بالاتر از بقيه شاخه‌ها هرس مي‌كنند. بقيه شاخه‌ها را در چهار طرف اين محور و كوتاه‌تر از شاخه جايگزين هرس مي‌كنند.
در سال سوم شاخه‌هاي فرعي درجه يك را به طول30 سانتي‌متر نگه مي‌دارند و بقيه شاخه‌ها را سربرداري مي‌كنند. در سال چهارم اسكلت درخت تشكيل مي‌شود و ديگر سربرداري انجام نمي‌گيرد. زمان انجام هرس اسفندماه و در هنگام خواب درخت است.
هرس ساليانه:
نهال درخت بادام چندان نياز به هرس ساليانه ندارد و در هر دو تا سه سال يكبار شاخه‌هاي خشك و نابجا و آفت‌زده قطع مي‌شوند البته پاجوش‌ها هر ساله حذف شود.
ارقام بادام در ایران
بادام های بومی:
نهال بادام مامائی، ربیع(علی اکبر ربیع)، سفید(محبعلی)، منقا، کف مال، نجف آبادی، کاغذی، جد مامائی، تاجری، انجیری، دوبهر، شمشیری، پسته ای، سنگ دیزج، شاهپوری کرمانی و مقصودلو.
بادام مامائی
نهال بادام مامایی دیر گل می باشد و منبع آن ایران است. ارقام گرده دهنده ربیع و سفید میباشد و دارای عملکرد زیاد است.
نهال بادام مامایی یکی از ارقام مختلف نهال بادام است که زمان گلدهی آن متوسط تا دیر برآورد می شود. مقاومت آن نسبت به سرمای بهاره نسبی می باشد. زمان رسیدن محصول، میانه و متوسط است.
پوست میوه نسبتا چوبی و سخت و کیفیت میوه این رقم با توجه به تیپ های گوناگون آن متفاوت بوده. و میزان مغز حدودا 36 درصد برآورد شده و طعم آن شیرین است. درصد دوقلو بودن نیز حدود 48 درصد تخمین زده می شود و می توان گفت مغز این بادام غالبا جفت و دوقلو است.
ویژگیهای بادام مامایی
در میان سایر ارقام، مغز بادام مامایی بهترین رنگ را داشته و تقریبا طلایی رنگ است. همچنین انبارداری و نگهداری آن با پوسته چوبی در حدود 8 سال و بدون پوسته در حدود 1 سال است.
بادام مامایی به دلیل میزان چربی مناسبی که دارد در تولید محصولات آرایشی وبهداشتی مورد مصرف واقع می شود. همچنین در صنایع آجیل و خشکبار نیز استفاده می گردد.
باروری نهال و درخت بادام ناسازگار بوده و همچنین جوانه زنی و باردهی آن به صورت اسپور می باشد. ارقام مناسب برای تلقیح و گرده افشانی، ارقام ربیع وسفید ذکر شده اند. این نهال دارای رشد قوی بوده وسن باردهی آن از سال اول است.
از مشخصات این رقم، سطح عملکرد و برداشت بالای آن در هر هکتار است. با توجه به مناسب بودن شرایط میزان برداشت محصول بادام همراه با پوسته چوبی در یک هکتار حدود 4 تن برآورد که مغز به دست آمده از این میزان در حدود 1400 کیلوگرم است.
درخت بادام با ارتفاعی در حدود 8 متر است.
مناطق قابل کشت بادام
در مناطق کوهستانی با آب و هوای نیمه خشک می روید. برگ های آن به شکل بیضی و یا نیزه ای دارای حالتی چرم مانند بوده و حاشیه برگ ها به شکل اره ای و دندانه دار است. شکوفه های نهال بادام همانند شکوفه های گیلاس به رنگ سفید و یا صورتی دیده می شود. میوه ها نیز سبز و کرکی هستند.
نهال های بادام با الگوی مربع شکل، در فواصل استاندارد 6 متر در 6 متر کاشته می شوند.
آفات نهال بادام
بادام مامایی رقمی حساس نسبت به نوعی عفونت قارچی است. در هنگام بروز این عفونت برگ های درخت قهوه ای می شوند. برای مقابله با این بیماری قارچی بلافاصله برگ های آلوده را جدا کرده و می سوزانند که این کار از رشد قارچ ممانعت به عمل می آورد. همچنین به کار بردن اسپری بوراکس در کنترل و درمان این قارچ موثر و مناسب است.
خواص بادام
بادام مامایی تاثیر فوق العاده ای بر روی تقویت هورمون مردانه و همچنین افزایش قدرت حافظه دارد. مصرف آن برای زنان بارداری توصیه می شود که جنسیت فرزند آنها مذکر است.
همچنین مصرف پودر آن همراه با عسل(به صورت شیر بادام) در بهبود مشکلات عصبی و بی خوابی موثر می باشد.
این بادام در درمان دردهای مفصلی و دیسک کمر نیز بسیار موثر است.
بادام ربیع
منشاء نهال بادام رقم ربیع ایران است. زمان گل دهی متوسط دیر گل و زمان رسیدن میوه زوداست. نوع پوست چوبی میوه خیلی سخت با طعم مغز شیرین و رنگ مغز روشن بادرصد مغز 33% می باشد.
عادت باردهی آن به صورت شاخه یکساله واسپور و از نظر نوع باروری خودناسازگار است. رقم گرده دهنده آن مامائی و عملکردآن زیاد می باشد.
بادام آذر
نهال بادام رقم آذر بومی ایران است. از لحاظ زمان گل دهی دیر گل می باشد. زمان رسیدن میوه متوسط می باشد و نوع پوست چوبی میوه نیمه سنگی است. طعم مغز خوب و رنگ مغز قهوه ای روشن، درصد مغز 38-40% است. از لحاظ نوع باروری خودناسازگار می باشد.
ارقام گرده دهنده آن سهند, شکوفه و یلدا می باشد و از لحاظ عملکرد خیلی بالا می باشد.
بادام سهند
نهال بادام سهند بسیار دیرگل بوده و نسبت به سرمای دیررس بهاره مقاوم است. گزینه ی مناسبی برای کاشت در مناطق سردسیر و کوهستانی بوده و همچنین تحمل بالایی در برابر کم آبی و خشکی دارد.
رشد نهال بادام سهند قوی است و بسیار پرمحصول و پربار می باشد. درخت این رقم به صورت گسترده و باز رشد کرده و به همین دلیل هرس آن بایستی به صورت سالانه و سبک انجام شود. ارتفاع نهال تا 4 متر میرسد.
خصوصیات
یکی از ویژگی های بارز نهال بادام سهند مقاومت زیاد آن نسبت به آفات می باشد و به علت دارا بودن پوسته سخت و چوبی در زمان رسیدن محصول، از آسیب و صدمات پرندگان در امان است. از موارد مصرف این بادام می توان به استفاده ی آن در صنایع شیرینی پزی، آجیل و خشکبار، اشاره کرد.
بادام سهند دارای طعم خوب و مطلوبی است. درصد مغز آن در حدود 27% الی 33% بوده و درصد دوقلویی 8/4% می باشد. رنگ مغز کمی تیره و به فرم پهن و درشت است. پوسته چوبی بادام، از نوع سنگی و سخت می باشد.
این رقم از لحاظ موعد گلدهی، دیرگل و همچنین زمان رسیدن محصول، میان رس (زمان برداشت محصول نیمه ی اول شهریور ماه می باشد) است.
نهال بادام سهند باروری خود ناسازگار و باردهی از نوع اسپور دارد. عملکرد آن بسیار بالا بوده و ارقام گرده افشان مناسب برای این رقم، نهال بادام شکوفه، نهال بادام یلدا و نهال بادام آذر می باشد.
رشد نهال به صورت عمودی بوده و شاخه های فرعی کمی تولید میکند. به همین دلیل هرس آن ساده می باشد. باردهی درختان این رقم از سال سوم آغاز می شود. عمر اقتصادی درخت بادام سهند در حدود 35 الی 45 سال است.
برگ های نهال بادام باریک، بلند، نوک تیز، مواج و به شکل نیزه ای است و در شاخه های تازه ایجاد شده ی فصل جاری، جوانه می زنند. شکوفه های آن به رنگ سفید مایل به صورتی کم رنگ بوده و درفصل بهار قبل از جوانه زنی برگ ها ظاهر می شوند.
میوه از نوع شفت، سبز رنگ و کرکی است. مغز بادام دانه ای روغنی، دارای دو لپه ی بزرگ، سفید رنگ و شفاف بوده که توسط پوسته ای نازک و قهوه ای رنگ احاطه شده است.
.
بادام شکوفه
منشاء نهال بادام رقم شکوفه ایران است.از لحاظ زمان گل دهی دیر گل و زمان رسیدن میوه متوسط رس است. نوع پوست چوبی میوه کاغذی است و طعم مغز خوب با رنگ قهوه ای روشن و درصد مغز 55-60% است.
از ارقام بسیار دیرگل بادام است که نسبت به سرمای دیررس بهاره مقاوم می باشد. رقم بادام شکوفه، از ارقام بادام فرانسوی محسوب می شود. و در ایران در شهرستان میاندوآب سطح زیر کشت وسیعی را در بر می گیرد.
محصول پربار، با کیفیت و تجاری بوده، باروری خود سازگار یا قدرت خود تلقیحی، نازک بودن پوسته چوبی (پوست کاغذی)، ثبات در محصول دهی (باردهی) و مقاومت بالا نسبت به بیماری ها و آفات دارد.
شرایط زیست محیطی بادام شکوفه
یکی از مهم ترین تنش های محیطی در مناطق زیر کشت بادام شکوفه که منجر به بروز آسیب و خسارت اقتصادی شدید می شود، کاهش دما در فصل بهار است. (سرمای دیررس بهاره)، به همین علت دیرگل بودن بادام در مناطقی با سرمای دیررس، یک مزیت و ویژگی مهم است.
ارقام نهال بادام نیازمند گذراندن دوره ی سرمایی در حدود 100 الی 700 ساعت در فصل زمستان می باشند. چنانچه این نیاز سرمایی کاملا برآورده نشود، در فصل بهار و در زمان گلدهی، شکوفه ها دچار ریزش می شوند.
مدت زمان دوره ی رشد بادام تا برداشت محصول، در حدود 150 الی 240 روز می باشد. حداقل دمایی که برای آغاز رشد نهال بادام شکوفه و جوانه زنی آن مورد نیاز است، 10 درجه ی سانتی گراد می باشد.
مشخصات نهال بادام شکوفه
نهال بادام شکوفه از پیوند میان ارقام Nonpareil و Ai حاصل شده است. و همانند نهال بادام سهند و نهال بادام آذر از جمله ارقام بادام فرانسوی به شمار می رود. فرم درخت به شکل خیلی باز بوده و تاج آن متوسط است.
درصد مغز این رقم در حدود 55 الی 60 درصد و میزان دو قلو بودن مغز بسیار اندک بوده و در حدود 2 درصد است. طعم مغز مطلوب و رنگ آن قهوه ای روشن می باشد.
ویژگیهای بادام شکوفه
عملکرد بادام شکوفه و مقدار برداشت محصول آن در یک هکتار در حدود 10 تن برآورد می شود. میوه ی نهال بادام شکوفه متوسط رس (اواخر شهریور ماه) می باشد و بر روی اسپورهای 2 تا 3 ساله به وجود می آید.
ارقام گرده افشان مناسب برای این رقم، فرانیس، آذر و سهند است. این بادام در صنایع آشپزی و شیرینی پزی و همچنین آجیل و خشکبار و تهیه ی پودر مورد استفاده قرار می گیرد. عمر مفید بادام شکوفه در حدود 45 سال است.
شکل ظاهری نهال بادام شکوفه
برگ های نهال بادام شکوفه در شاخه های جدید و تازه تشکیل یافته، ظاهر می شوند. فرم ظاهری برگ ها به صورت باریک و بلند (نیزه مانند) و مقداری مواج می باشد. شکوفه ها به رنگ صورتی مایل به سفید بوده و در فصل بهار قبل از باز شدن جوانه های رویشی (برگ ها)، ظاهر می شوند. میوه از نوع شفت و به رنگ سبز و کرکی می باشد.
ارتفاع درخت بادام حداکثر به 6 تا 8 متر می رسد اما این مقدار با توجه به شرایط کشت بادام در ایران که غالبا از نوع دیم است، کمتر بوده و به این ارتفاع نمی رسد.
بادام فرانیس
منشاء نهال بادام رقم فرانیس( Fragness) فرانسه است. زمان گل دهی آن دیر گل و زمان رسیدن میوه دیر رس است. نوع پوست چوبی میوه نیمه سنگی و طعم مغزخوب با رنگ قهوه ای روشن و درصد مغز 38-40% می باشد. ارقام گرده دهنده سهند وشکوفه و عملکردآن خیلی بالا می باشد.
نوع باروری این رقم بادام شبیه سایرین بوده و ناسازگار است. بادام فرانیس کاغذی در اصل متعلق به کشور فرانسه میباشد و در ابتدا یک محصول وارداتی در کشور ما محسوب میشد.
یکی از عوامل محدود کننده در کشت ارقام نهال بادام سرما های دیررس بهاره ای است. که گاهی رخ داده و باعث میشوند، شکوفه های درخت و نهال بادام هایی که زودرس هستند آسیب ببینند. و این خسارت زمانی که تمام گل شکل گرفته باشد و یا زمان شکل گیری میوه فرا رسیده باشد، بسیار بیشتر خواهد بود.
ویژگی دیر گل دهی بادام فرانیس باعث شده درصد خسارت وارد شده به نهال های بادام به شدت کاهش پیدا کند. و کاشت و پرورش این محصول صرفه اقتصادی بالایی داشته باشد، از طرفی پوست این بادام کاغذی بوده که استفاده و مصرف آنرا آسان میکند.
زمان گلدهی رقم بادام فرانیس کاغذی حدودا 20 روز بعد ارقام معمولی است.
ویژگی های نهال بادام فرانیس:
قامت: عمودی با شاخ و برگ زیاد.
محل استقرار میوه: روی گل خوشه های بالایی.
زمان گل دهی: خیلی دیرگل.
برداشت: شهریور ماه.
عادت باردهی: اسپور.
پوسته: سبز که به راحتی جدا میشود.
سختی پوست: کاغذی پربار.
درصد دوقلو زایی: ۵۰ درصد.
مغز بادام: متوسط ولی با رویت مطلوب و صاف، متشکل از یک لایه نازک به رنگ قهوه ای روشن.
نسبت مغز به پوست: ۹۰ درصد.
وزن: متوسط
مغز بادام: یک گرم
شکل برگ ها: نیزه ای، باریک، دراز و نوک تیز و کمی موج دار و بسته به ژنوتیپ با لبه های صاف یا مضرس.
گل ها: سفید یا صورتی رنگ
عمر مفید بادام فرانیس: ۳۵ تا ۴۵ سال
ارتفاع درخت: ۸-۶ متر.
بادام شاهرود 12
نهال بادام رقم شاهرود 12 منشاء آن ناشناخته است.
زمان گل دهی دیر گل و زمان رسیدن میوه دیر رس است. نوع پوست چوبی میوه نیمه سنگی و طعم مغز خوب با رنگ روشن و درصد مغز 38-40% می باشد. از لحاظ نوع باروری خودناسازگار و ارقام گرده دهنده این رقم سهند, شکوفه و یلدا است.
عادت باردهی آن بر خلاف ارقام مذکور که اسپور می باشد، مخلوط (شا خه یکساله+اسپور) است. از نظر نوع باروری خودناسازگارو ارقام گرده دهنده شامل شاه رود 21, شاهرود 15 و شاهرود 18 می باشد. عملکرد خیلی بالا می باشد.
بادام تونو
نهال بادام رقم تونو( Tuono) منشاء این بادام ایتالیا است. زمان گل دهی آن دیر گل و زمان رسیدن میوه زود تا متوسط است. نوع پوست چوبی میوه سنگی با طعم مغز خوب و رنگ قهوه ای روشن و درصد مغز38-40% است. عادت باردهی آن اسپوراست و نوع باروری آن خودسازگاراست. رقم گرده دهنده تونو و دارای عملکرد خیلی بالا می باشد.
بادام تونو رویشی با اینکه گلدهی آن به نسبت طولانی است اما زمان باردهی و تبدیل شدن آن به میوه، سریع است. میزان باردهی رقم تونو رویشی با پایه GN بین 50 الی 70 کیلو با پوست چوبی بوده و این نوع رقم بادام از سال دوم و سوم شروع به باردهی می کند و از سال 5 به حالت اقتصادی تبدیل می شود.
پیش از همه ارقام در اوایل مهر در شرایطی مانند شرایط اقلیمی استان های شمال غربی و شمال کشور قابل برداشت است.
ویژگی های بادام تونو
خاستگاه: کشور ایتالیا و منطقه پویی
زمان گلدهی: دیر گل
سختی پوست: نیمه کلفت
نسبت مغز به پوست: 40%-35
درصد مغز دوقلو: 30%-15
وزن متوسط: 2/1 گرم
ویژگی های مغز بادام: بیضی، کمی کشیده، نوک تیز به رنگ تیره
گرده افشانی: خود بارور
سرعت باردهی: به نسبت سریع
پتانسیل تولید: بالا و گاهی رو به کم
نوع باروری: خود سازگار
حساسیت به بیماری : کمی حساس به مونیلیا و تاولور
بادام فالسابارس
منشاء نهال بادام رقم فالسابارس( Falsa Barese) ایتالیااست.که از نظر زمان گل دهی دیر گل و زمان رسیدن میوه متوسط است. نوع پوست چوبی میوه سنگی می باشد. طعم مغز آن نسبتا“خوب بارنگ قهوه ای روشن و درصد مغز 28-30% است.
از نظر نوع باروری خودسازگار است و رقم گرده دهنده آن فالسابارس می باشد. عملکردآن نیز بالا می باشد.
بادام سوپرنووا
منشاء نهال بادام رقم سوپرنووا ( Supernova) ایتالیا است. از نظر زمان گل دهی دیر گل و زمان رسیدن میوه متوسط است. نوع پوست چوبی میوه سنگی و طعم مغزآن خوب می باشد. رنگ مغز قهوه ای روشن و درصد مغز 35-38% است. از لحاظ نوع باروری خودسازگار و رقم گرده دهنده آن سوپرنووا است.
بادام محب
بادام محب از محبوب ترین بادام ها در ایران می باشد که بصورت عمده در چهارمحال و بختیاری کشت می شود. شرایط اقلیمی مناسب این استان باعث شده که بهترین نهال بادام محب در این منطقه تولید گردد. البته در دیگر نقاط کشور نیز که شرایط مناسبی دارند این بادام تولید می شود. از خواص بادام محب می توا ن به جلوگیری از سرطان و از بین بردن سنگ صفرا اشاره نمود.
و سایر ارقام بادم از جمله بادام خوشه ای ، بادام کاغذی یا پوست کاغذی بادام شرقی ، بادام ارژن ، بادام کوهی ، بادام ارجنک و….
